محاسبه سنوات

سنوات چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

بسیاری از کارگران و کارمندان شرکت‌های مختلف با حقوق سنوات در انتهای سال آشنا هستند.  سنوات یکی از حقوق قانونی کارگران است و کارفرمایان موظف هستند این پاداش را به کارگران خود پرداخت کنند. ما در این مقاله سعی داریم تا تعریفی دقیقی از سنوات ارائه دهیم. همچنین درباره فرمول، میزان و زمان پرداخت سنوات نیز توضیحات لازم را بازگو کنیم:

سنوات چیست؟

سنوات در حقوق کار به معنای پاداشی است که به کارگر در پایان هر سال کاری معادل یک ماه آخرین حقوق پرداخت می‌شود. حق سنوات به عنوان نوعی عیدی و پاداش پایان خدمت شناخته می‌شود و به کارگر برای سال‌ها خدمت به سازمان پرداخت می‌شود. میزان سنوات به میزان حقوق کارگر بستگی دارد و معمولا معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر است. در برخی موارد، این پرداختی بر اساس سنوات خدمت کارگر محاسبه می‌شود و به ازای هر سال خدمت، یک ماه سنوات پرداخت می‌شود.

قانون سنوات

قانون کار جمهوری اسلامی ایران در ماده 24 به سنوات اشاره کرده است و بر اساس این ماده، کارفرما مکلف است به هر سال سابقه خدمت کارگر معادل یک ماه آخرین حقوق وی به عنوان عیدی و پاداش پایان خدمت پرداخت کند.

فرمول محاسبه عیدی و پاداش کارگران در سال ۱۴۰۲ 

بسیاری از کارگران و کارمندان این سوال را دارند که نحوه محاسبه عیدی و پاداش سالانه به چه صورت است. ما این سوال را به صورت خاص برای سال ۱۴۰۲ شرح می‌دهیم:

همان‌طور که پیشتر گفته شد عیدی کامل به افرادی تعلق می‌گیرد که یک سال با سازمان و شرکتی همکاری داشته باشند. اما به این معنا نیست که افراد دارای سابقه کاری کمتر از یک سال، عیدی دریافت نکنند. فرمول محاسبه عیدی افراد با سابقه کاری کمتر از یک سال بدین صورت است:

حقوق ماهیانه ضرب در تعداد ماه نتیجه تقسیم بر ۱۲

به عنوان مثال، فردی با ۷ ماه کار رقم زیر را به عنوان عیدی دریافت می‌کند:

( ۴۱۷۹۷۵۵ * ۷) / ۱۲ = ۲,۴۳۸,۱۹

فرمول محاسبه سنوات و مرخصی

محاسبه و پرداخت سنوات از جمله مواردی در حقوق کارکنان است که کارفرما می‌بایست آن را در موعد خود پرداخت کند. اگر کارمند یا کارگر به هر دلیل و در شرایط مختلف قادر به ادامه کار و فعالیت نباشند، کارفرما موظف است مبلغی را به عنوان سنوات به فرد پرداخت کند. وزارت کار هرساله، مبلغی را به عنوان مبلغ پایه معرفی میکند که به عنوان مثال برای سال ۱۴۰۲ مبلغ پایه سنوات ماهیانه ۲/۱۰۰/۰۰۰ ریال اعلام شده است.

تمامی شاغلین به جز تعطیلات عادی میتوانند از تعطیلات رسمی استفاده کنند. عمدتا روز جمعه را یک روز تعطیل رسمی همگی میشناسیم. برخی از شغلها نیز روز پنجشنبه را هم روز تعطیل خود قرار داده‌اند و بدین‌ترتیب دو روز آخر هفته را برای کارکنان خود به صورت کامل تعطیل قرار داده‌اند. کارکنان این نوع مشاغل در سایر روزها ساعات بیشتری را به کار خود ادامه می‌دهند تا ۴۴ ساعت موظف کاری را پوشش دهند. این نکته را باید در نظر داشت که بیشتر از ۴۴ ساعت کاری در هفته، معادل اضافه کاری است.مرخصی به این معنا است که افراد به جزء روزهای تعطیل گفته شده، قصد دارند روز یا روزهایی را انتخاب کنند و در محل کار حاضر نشوند. مرخصی استحقاقی ۲۶ روز در سال است. آن دسته از افرادی که در مشاغل سخت کار میکنند نیز ۵ هفته در سال می‌توانند مرخصی بگیرند. ناگفته نماند که فعالیتهایی که کمتر از ۱ سال مشخص می‌شوند، مرخصی را با مدت کار محاسبه می کنند.مرخصی ساعتی نیز از مرخصی سالانه کسر می‌شود.

در مرخصی بدون حقوق یا تحصیل همه چیز به موافقت کارفرما بستگی دارد. تنها ۲ سال می‌توان از این نوع مرخصی استفاده کرد، اما در مرخصی تحصیلی ۲ سال دیگر را برای تمدید می‌توان انتخاب کرد. مرخصی حوادث و مرخصی استعلاجی به ۳ روز مرخصی با حقوق اشاره می‌کند. کسانی شامل این مرخصی می‌شوند که در شرایط ازدواج دائم، فوت همسر، پدر و مادر و فرزندان قرار بگیرند. یکی از مرخصی‌های بدون حقوق، مرخصی استعلاجی است. در صورتی که سازمان تأمین اجتماعی این مرخصی را تایید کند، نیروی کاری می‌تواند علاوه بر غرامت دستمزد، سوابق کار و بازنشستگی را نیز دریافت کند. در مورد مرخصی‌ بارداری هم باید گفت کارکنان خانم می‌توانند از این نوع مرخصی استفاده کنند. خانم‌های باردار بعد از بارداری تا ۹ ماه، از مرخصی زایمان استفاده خواهند کرد.

تفاوت پایه سنوات و حق سنوات

پایه سنوات و حق سنوات دو اصطلاح متفاوت در حقوق کار هستند که گاهی اوقات با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند. برای عدم اشتباه در محتوای این دو اصطلاح بهتر است ابتدا هر کدام را جداگانه تعریف کنیم:پایه سنوات یک مبلغ ثابت است که هر ساله توسط وزارت کار و امور اجتماعی ایران تعیین می‌شود. این مبلغ به عنوان مبنای محاسبه سنوات کارگران استفاده می‌شود. بر این اساس مبلغ پایه پایه سنوات ۱۴۰۲ روزانه در بخشنامه مبلغ ۷۰.۰۰۰ ریال تعیین شده است.حق سنوات یا severance pay مبلغی است که به کارگر در پایان هر سال کاری معادل یک ماه آخرین حقوق پرداخت می‌شود. این مبلغ بر اساس پایه سنوات و سابقه کار کارگر محاسبه می‌شود. به عبارتی:

پایه سنوات یک مبلغ ثابت است، اما حق سنوات بر اساس پایه سنوات و سابقه کار کارگر محاسبه می‌شود.

پایه سنوات برای محاسبه سنوات کارگران استفاده می‌شود، اما حق سنوات خود یک نوع سنوات است.

حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟

بر طبق قانون حق سنوات به افرادی که دارای شرایط زیر باشند، تعلق نمی‌گیرد:

دانشجویان و دانش‌آموزان

دانشجویان و دانش‌آموزانی که فقط در فصلی خاص به کار مشغول بوده‌اند، مشمول قانون کار نیستند و به آنها حق سنوات تعلق نمی‌گیرد.

کارگران ترک کار کرده

با توجه به اینکه قانون‌گذار برای ترک کار مزایای پایان کار در نظر نگرفته است، چنانچه کارگر دارای قرارداد دائم باشد (غیر موقت) و مبادرت به ترک کار کند، مزایای پایان کار (فقط حق سنوات) به وی تعلق نخواهد گرفت و چنانچه کارگر دارای قرارداد کار مدت موقت باشد و مبادرت به ترک کار کند، در صورتی که مزایای پایان کار قراردادهای سابق را در هنگام اتمام هر قرارداد دریافت کرده باشد، یا آن مزایا به حساب او منظور شده باشد، صرفاّ مزایای پایان کار آخرین قرارداد به وی تعلق نمی گیرد.

میزان سنوات چقدر است؟

میزان سنوات به دو صورت محاسبه می‌شود:

• سنوات سالیانه: در این روش، به هر سال سابقه کار کارگر، معادل یک ماه آخرین حقوق او، سنوات تعلق می‌گیرد.
• سنوات تجمیعی: در این روش، سنوات سال‌های مختلف با هم جمع می‌شوند تا سنوات تجمیعی کارگر محاسبه شود.

از آنجا که حق سنوات یک برابر حقوق پایه فرد است. بنابراین در سال ۱۴۰۲ که مبلغ حقوق پایه ۵۳/۰۸۲/۸۴۰ ریال است، مبلغ حقوق پایه در کارکرد سال فرد ضرب شده و عدد به‌دست آمده بر ۳۶۵ (تعداد روزهای سال) تقسیم می‌شود. عدد به‌دست آمده به عنوان حق سنوات ۱۴۰۲ یک سال فرد پرداخت خواهد شد. باید توجه داشت طبق قانون تامین اجتماعی عیدی و پاداش و حق سنوات شامل بیمه نمی‌شود و بیمه به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد.

نحوه محاسبه سنوات بازنشستگی

سنوات بازنشستگی باید در زمان بازنشستگی کارگر به او پرداخت شود. در صورتی که کارفرما سنوات بازنشستگی را در موعد مقرر پرداخت نکند، کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار، نسبت به مطالبه سنوات خود اقدام کند. طبق قانون با پایان قرارداد کار، کارگر یا کارمند مستحق دریافت پاداش پایان خدمت است و چنانچه این مبلغ در طول اشتغال در مجموعه کاری و پایان هر سال تسویه شود مبلغ پرداختی علی‌الحساب محسوب می‌شود و از مبلغ نهایی هنگام خاتمه قرارداد کار کسر می‌شود. مدت و میزان پرداخت حق سنوات به چند دسته به شرح زیر تقسیم می‌شود:

• سی روز حقوق به ازای هر سال اشتغال
• شصت روز حقوق به ازای هر سال اشتغال
• چهل و پنج روز حقوق به ازای هرسال خدمت
• پرداخت حق سنوات به صورت توافقی
• پرداخت نکردن حق سنوات در صورت ترک کار

مالیات حق سنوات

بر طبق قانون‌ وزارت کار، مالیات در بخش کسورات حقوق محاسبه می‌شود. این بدان معنی است که اگر بعد از دریافت حق سنوات در آخر قرارداد، کارگر با شرکت مذکور قطع همکاری و تسویه حساب کند، نباید بابت این پرداخت مالیاتی بپردازد. اما اگر بعد از دریافت پاداش سنوات سالیانه یا پایان کار همچنان با شرکت و کارگاه همکاری داشته باشد، باید مالیات حقوق سنوات از مبلغ پرداختی به او کم شود. این مالیات ۱۰ درصد محاسبه می‌شود.

زمان پرداخت حق سنوات

طبق ماده ۲۴ قانون کار، کارفرما باید در پایان هر سال کاری، به هر یک از کارگرانی که حداقل یک سال به صورت تمام وقت کار کرده باشند، معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای دریافتی به عنوان حق سنوات پرداخت کند.

زمان پرداخت حق سنوات در موارد خاص

در موارد زیر، زمان پرداخت حق سنوات متفاوت است:

• در صورت فسخ قرارداد کار به دلیل بازنشستگی، از کارافتادگی کلی، بیماری و فوت: حق سنوات باید حداکثر تا پایان همان روز به کارگر پرداخت شود.
• در صورت فسخ قرارداد کار به دلیل استعفای کارگر: حق سنوات باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ استعفا به کارگر پرداخت شود.
• در صورت اخراج کارگر: حق سنوات باید ظرف مدت یک ماه از تاریخ اخراج به کارگر پرداخت شود.

آیا به کار کمتر از یک سال، سنوات تعلق می‌گیرد؟

بر طبق ماده ۲۴ قانون کار، کارفرما مکلف است به کارگرانی که حداقل یک سال به صورت تمام وقت کار کرده باشند، معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای دریافتی به عنوان حق سنوات پرداخت کند. اما این قانون تبصره‌ای هم دارد و این‌ که کارفرمایان باید به کارگران یا افراد شاغل دارای مدت قرارداد کمتر از یک سال، سنوات خدمت به نسبت میزان کارکردشان مبلغی به عنوان سنوات پرداخت کنند.