شاید در نگاه اول عبارت «رویکرد چابک در منابع انسانی» کمی عجیب به نظر برسد. اما همانطور که از این عنوان پیداست، «چابک» بودن در واقع نوع نگاه و رویکرد منابع انسانی را دربر می‌گیرد. بسیاری از کارفرماها مصر هستند تا محل کار و سازمان متبوع آنها، همواره در حال تغییر و پیوسته نیازمند راه‌حل‌های سریع است باشد. از این رو، منابع انسانی چابک باید به گونه‌ای تعریف و اجرا شود که این اهداف را درنظر بگیرد. در این مقاله به تعریف دقیق چابک بودن منابع انسانی پرداخته و به ویژگی‌ها و مزایای آن پرداخته‌ایم.
منابع انسانی چابک چیست؟
منابع انسانی چابک Agile HR یک رویکرد جدید به مدیریت منابع انسانی است که بر انعطاف‌پذیری، پاسخگویی و همکاری تمرکز دارد. این رویکرد از اصول و تکنیک‌های چابک برای کمک به سازمان‌ها در سازگاری با تغییرات سریع محیط کسب‌وکار استفاده می‌کند. مطابق با تعریف HR Trend Institute منابع انسانی چابک اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- ساختاردهی منابع انسانی برای پاسخ‌دهی سریع‌تر و وفق دادن بهتر خود به موقعیت‌ها با سرعت و انعطاف بیشتر.
- داشتن رویکردی انعطاف پذیر نسبت به منابع انسانی که همراه با تغییر قدرت کار قالب می‌گیرد.
- یک تابع منابع انسانی که از سازمان‌دهی با پاسخگویی بهتر به مشتریان، پشتیبانی می‌کند.
Agil HR یا منابع انسانی چابک باعث انعطاف پذیری و و پاسخگویی سریع به کارکنان یک سازمان می شود و همچنین رفتار سازمانی را می توان اصلاح کرد تا نگهداشت کارکنان بیشتر شود و چابک بودن منابع انسانی که قلب یک سازمان است باعث افزایش روحیه کارکنان و کم شدن مشکلات کسب و کار می شود.
مزایای رویکرد چابک در منابع انسانی
مزایای رویکرد چابک در منابع انسانی عبارتند از:
بهبود بهره‌وری
منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا بهره‌وری را با کاهش هزینه‌ها و افزایش رضایت کارکنان بهبود بخشند.
- کاهش هزینه‌ها: منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا هزینه‌های مدیریت منابع انسانی را با خودکارسازی فرآیندها و استفاده از فناوری‌های جدید کاهش دهند.
- افزایش رضایت کارکنان: منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا رضایت شغلی کارکنان را با ایجاد یک محیط کار مشارکتی و مبتکرانه افزایش دهند.
افزایش رضایت مشتری
منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا رضایت مشتری را با بهبود تجربه مشتری افزایش دهند.
- بهبود تجربه مشتری: منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا تجربه مشتری را با ایجاد یک فرآیند جذب و استخدام سریع و کارآمد، ارائه آموزش و توسعه مناسب به کارکنان و ایجاد یک فرهنگ مشتری‌محور بهبود بخشند.
تسریع نوآوری
منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا نوآوری را با ایجاد یک محیط کار مشارکتی و مبتکرانه تسریع کنند.
- ایجاد یک محیط کار مشارکتی: منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا یک محیط کار مشارکتی ایجاد کنند که در آن کارکنان احساس کنند که صدای آنها شنیده می‌شود و می‌توانند در تصمیم‌گیری شرکت کنند.
- ایجاد یک فرهنگ مبتکرانه: منابع انسانی چابک می‌تواند به سازمان‌ها کمک کند تا یک فرهنگ مبتکرانه ایجاد کنند که در آن کارکنان تشویق می‌شوند تا ایده‌های جدید ارائه دهند و آنها را اجرا کنند.
چگونه مدیریت منابع انسانی را چابک‌تر کنیم؟
۱- تغییر طرز فکر
در این رویکرد، به‌جای تمرکز بر فرایندهای ثابت و سلسله‌مراتب خشک، بر انعطاف‌پذیری، همکاری و یادگیری مداوم تمرکز می‌شود. این تغییر به تیم منابع انسانی کمک می‌کند تا به‌سرعت به نیازهای متغیر کسب‌وکار و کارکنان پاسخ دهد.
۲- تمرکز بر تجربه کارکنان
منابع انسانی چابک، کارکنان را “مشتری” خود می‌داند و فرایندها و خدمات را بر اساس نیازها و تجربیات آنها طراحی می‌کند. هدف، خلق یک محیط کاری جذاب و مفید است که رضایت و بهره‌وری را افزایش دهد.
۳- تکرارپذیری و بهبود مستمر
این رویکرد شامل شروع با پروژه‌های کوچک (MVP) جمع‌آوری بازخورد سریع، و انجام تغییرات تدریجی برای بهبود است. به‌جای برنامه‌ریزی‌های طولانی‌مدت، به‌طور مداوم فرایندها را بهینه‌سازی می‌کنیم.
۴- همکاری و شفافیت
چابک‌سازی منابع انسانی، همکاری نزدیک بین تیم‌های مختلف HR و همچنین با سایر بخش‌های سازمان را تشویق می‌کند. شفافیت در ارتباطات و اهداف، به هماهنگی بیشتر و تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک می‌کند.
۵- توانمندسازی و خودمختاری
در این مدل، اختیار و مسئولیت‌پذیری بیشتری به تیم‌ها و کارکنان داده می‌شود تا خودشان تصمیم‌گیری کنند و راه حل‌ها را بیابند. این رویکرد باعث افزایش نوآوری و حس مالکیت در میان کارکنان می‌شود.
ویژگی‌های منابع انسانی چابک
منابع انسانی چابک یک رویکرد جدید به مدیریت منابع انسانی است که بر انعطاف‌پذیری، پاسخگویی و همکاری تمرکز دارد. این رویکرد از اصول و تکنیک‌های چابک برای کمک به سازمان‌ها در سازگاری با تغییرات سریع محیط کسب‌وکار استفاده می‌کند.
تمرکز بر مشتری
منابع انسانی چابک بر نیازهای کارکنان و مشتریان تمرکز دارد. این رویکرد از کارکنان به عنوان دارایی‌های استراتژیک سازمان یاد می‌کند و به دنبال ایجاد تجربه‌ای مثبت برای کارکنان و مشتریان است.
برای مثال، منابع انسانی چابک می‌تواند از بازخورد کارکنان برای شناسایی فرصت‌های بهبود فرآیندهای مدیریت منابع انسانی استفاده کند. همچنین می‌تواند از نظرسنجی‌های رضایت مشتری برای ارزیابی تجربه مشتری استفاده کند.
انعطاف‌پذیری
منابع انسانی چابک انعطاف‌پذیری را برای پاسخگویی به تغییرات سریع محیط کسب‌وکار ضروری می‌داند. این رویکرد از فرآیندها و ساختارهای انعطاف‌پذیر استفاده می‌کند که می‌توانند به سرعت به تغییرات نیازهای سازمانی سازگار شوند.
برای مثال، منابع انسانی چابک می‌تواند از قراردادهای کاری منعطف برای پاسخگویی به تغییرات نیازهای نیروی کار استفاده کند. همچنین می‌تواند از فناوری‌های جدید برای ایجاد فرآیندهای مدیریت منابع انسانی انعطاف‌پذیر استفاده کند.
پاسخگویی
منابع انسانی چابک به سرعت و پاسخگویی به نیازهای کارکنان و مشتریان اهمیت می‌دهد. این رویکرد از فرآیندها و ابزارهای سریع و کارآمد استفاده می‌کند که می‌توانند به سرعت پاسخ‌های مورد نیاز را ارائه دهند. منابع انسانی چابک می‌تواند از سیستم‌های مدیریت منابع انسانی (HRMS) برای خودکارسازی فرآیندهای مدیریت منابع انسانی استفاده کند. همچنین می‌تواند از تیم‌های چند وظیفه‌ای برای پاسخگویی سریع‌تر به نیازهای کارکنان و مشتریان استفاده کند.
همکاری
منابع انسانی چابک بر همکاری و مشارکت بین کارکنان و مدیران تأکید دارد. این رویکرد از تیم‌های چند وظیفه‌ای و فرآیندهای مشارکتی استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل شود که همه افراد درگیر در تصمیم‌گیری هستند.
برای مثال، منابع انسانی چابک می‌تواند از جلسات طوفان فکری برای جمع‌آوری بازخورد از کارکنان استفاده کند. همچنین می‌تواند از فرآیندهای تصمیم‌گیری مشارکتی برای ایجاد فرآیندهای مدیریت منابع انسانی که از نظر کارکنان معتبر هستند استفاده کند.
بهبود مستمر
منابع انسانی چابک به بهبود مستمر رویکردهای مدیریت منابع انسانی اهمیت می‌دهد. این رویکرد از بازخورد و داده‌ها برای شناسایی فرصت‌های بهبود استفاده می‌کند. منابع انسانی چابک می‌تواند از نظرسنجی‌های کارکنان برای شناسایی فرصت‌های بهبود رضایت کارکنان استفاده کند. همچنین می‌تواند از داده‌های عملکرد برای شناسایی فرصت‌های بهبود عملکرد کارکنان استفاده کند.
تفاوت رویکردهای سنتی منابع انسانی با رویکردهای چابک
رویکردهای سنتی منابع انسانی و رویکردهای چابک در منابع انسانی دو رویکرد متفاوت به مدیریت منابع انسانی هستند که تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند.
رویکردهای سنتی منابع انسانی
رویکردهای سنتی منابع انسانی بر فرآیندهای خطی و تکراری تمرکز دارند. این رویکردها معمولا از یک مدل برنامه‌ریزی شده برای مدیریت منابع انسانی استفاده می‌کنند که در آن اهداف و استراتژی‌ها در ابتدا تعیین می‌شوند و سپس فرآیندها و اقدامات برای دستیابی به آنها طراحی می‌شوند. رویکردهای سنتی منابع انسانی معمولا بر کنترل و نظارت تأکید دارند. این رویکردها بر اطمینان از اینکه فرآیندهای مدیریت منابع انسانی به درستی اجرا می‌شوند و اهداف و استراتژی‌ها محقق می‌شوند، تمرکز دارند.
رویکردهای چابک در منابع انسانی
رویکردهای چابک در منابع انسانی بر انعطاف‌پذیری، پاسخگویی و همکاری تمرکز دارند. این رویکردها معمولا از یک مدل چابک برای مدیریت منابع انسانی استفاده می‌کنند که در آن اهداف و استراتژی‌ها به طور مداوم ارزیابی و به روز می‌شوند و فرآیندها و اقدامات می‌توانند به سرعت برای پاسخگویی به تغییرات سازگار شوند. رویکردهای چابک در منابع انسانی معمولا بر مشارکت و همکاری تاکید دارند. این رویکردها بر اطمینان از اینکه همه افراد درگیر در فرآیندهای مدیریت منابع انسانی هستند و صدای آنها شنیده می‌شود، تمرکز دارند.
| ویژگی | رویکرد سنتی | رویکرد چابک |
| تمرکز | فرآیندها | انعطاف‌پذیری، پاسخگویی و همکاری |
| مدل | خطی، تکراری | چابک |
| تأکید | کنترل، نظارت | مشارکت، همکاری |
| نتیجه | اطمینان از اینکه اهداف و استراتژی‌ها محقق می‌شوند | اطمینان از اینکه سازمان می‌تواند به تغییرات پاسخ دهد |
نمونه های عملکرد منابع انسانی چابک
استخدام چابک
فرض کنید شرکت نیاز فوری به یک متخصص بازاریابی دیجیتال دارد. به جای فرایند طولانی، تیم کوچکی شامل مدیر بازاریابی و یک متخصص منابع انسانی تشکیل می‌شود. آنها با متقاضیان برتر در یک هفته مصاحبه می‌کنند و در پایان هفته، بازخورد متقاضیان و مدیر را بررسی کرده و نفر اصلی را انتخاب می‌کنند، نه اینکه منتظر تکمیل ده‌ها مرحله باشند.
مدیریت عملکرد و بازخورد پیوسته
به جای اینکه کارکنان سالی یک بار ارزیابی شوند، مدیران هر دو هفته یک بار با اعضای تیم خود گفتگوهای کوتاه و متمرکز دارند. در این گفتگوها، پیشرفت‌های اخیر، چالش‌ها و اهداف کوچک بعدی بررسی می‌شوند. مثلاً، “این ایده عالی بود، برای جلسه بعدی روی ارائه جزئیات بیشتر کار کن.”
آموزش و توسعه چابک
یک تیم جدید نیاز به یادگیری سریع ابزار مدیریت پروژه دارد. به جای یک دوره آموزشی طولانی، ماژول‌های ویدیویی ۱۵ دقیقه‌ای در اختیارشان قرار می‌گیرد. همزمان، یک متخصص داخلی در دسترس است تا به سوالاتشان پاسخ دهد و در حین کار روی پروژه واقعی، به آنها راهنمایی کند.
طراحی جبران خدمات منعطف
یک شرکت فناوری برای جذب و حفظ نیروهای متخصص، به جای پاداش‌های ثابت، گزینه‌های مزایای قابل انتخاب ارائه می‌دهد. مثلاً، کارکنان می‌توانند بین “روزهای مرخصی بیشتر” یا “بودجه‌ای برای دوره‌های آموزشی” یکی را انتخاب کنند. این انعطاف، ارزش پیشنهادی شرکت را در بازار کار افزایش می‌دهد.
جمع بندی
رویکرد چابک در منابع انسانی، نوعی نگاه نوین است که به جای فرایندهای سفت و سخت سنتی، بر انعطاف‌پذیری، همکاری و پاسخگویی سریع به تغییرات تمرکز دارد. این رویکرد، منابع انسانی را به عنوان یک شریک راهبردی می‌بیند که به طور مداوم با نیازهای متغیر کارکنان و سازمان همسو می‌شود. هدف اصلی آن، توانمندسازی افراد و تیم‌هاست تا بتوانند در محیط کاری پویا، کارآمدتر و نوآورانه‌تر عمل کنند. این رویکرد به بهبود مستمر، شفافیت و تجربه مثبت کارکنان اولویت می‌دهد.