کسری کار چیست؟
- صفحه اصلی >
- بلاگ >
- بهبود تجربه کارکنان >
- کسری کار چیست؟
فهرست مطالب
به موقع حضور یافتن پرسنل در محل کار، یکی از مهمترین مصادیق اجرای قانون و نظم و انضباط در محل کار است. هر شرکت یا سازمان مجموعه‌ای از مقررات را برای حضور و غیاب کارمندان در نظر می‌گیرد. ثبت ورود و خروج آنها جزو این قوانین است. در بسیاری مواقع شاهد عدم اجرای این سیاست مهم کارکنان و کارفرمایان هستیم. با تعریف قانون و مقررات نسبت به تاخیر غیر موجه می توان این قانون را خیلی پایبندتر کرد. در این مقاله در خصوص قوانین کسری کار، موجه یا غیر موجه بودن غیبت پرسنل و روش محاسبه کسری کار نکاتی ذکر کرده‌ایم:
قانون کسری کار
کاهش حقوق دریافتی کارگر یا کسری کارکرد، به دلایل مختلف رخ می‌دهد؛ به عبارت دیگر، اگر کارگر بدون علت موجه در ساعات مقرر حضور نداشته باشد، میزان ساعات کار و در نتیجه حقوق دریافتی وی کاهش می‌یابد. دلایل کاهش حقوق کارگر عبارتند از:
- عدم حضور کارگر در ساعات ابتدایی و عدم هماهنگی با دریافت مرخصی که به آن تاخیر گفته می‌شود. تأخیرهای دیگر نیز شامل تاخیرها می‌شوند.
- خروج کارگر از محل کار قبل از پایان ساعت کاری بدون هماهنگی و دریافت مرخصی که به آن تعجیل گفته می‌شود.
- غیاب کارگر در طول ساعات کاری به صورت چند ساعتی یا چند روزی بدون اعلام مرخصی.
تمام این عوامل منجر به کاهش ساعات کار، اختلال در نظم شرکت و در نهایت کاهش دریافت حقوق می‌شود. البته در بسیاری از موارد، بر اساس آیین‌نامه داخلی سازمان، تاخیر و تعجیل ممکن است موجب جریمه جداگانه شود. اگر این جریمه به صورت مالی باشد، محاسبات آن در سیستم ثبت حضور و غیاب اعمال می‌شود و در نهایت از حقوق و مزایای فرد کسر می‌شود.
انواع غیبت
غیبت در سازمان‌ها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: غیبت موجه و غیبت غیر موجه
غیبت موجه
غیبت موجه به وضعیتی اشاره دارد که کارمند به دلایلی خارج از کنترل خود نتواند در محل کار حاضر شود و این دلایل توسط کارفرما یا مدیریت سازمان پذیرفته شوند. این دلایل شامل موارد زیر می‌شوند:
– تولد فرزند: کارمند می‌تواند برای تولد فرزند خود تا دو روز غیبت داشته باشد.
- بیماری: در صورتی که کارمند مرخصی استعلاجی از پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی داشته باشد.
- احضار به مراجع قضایی: در صورت احضار به مراجع قضایی برای ادای شهادت یا موارد مشابه.
- فوت بستگان: فوت بستگان درجه یک (مانند پدر، مادر، همسر و فرزند) تا یک هفته و فوت بستگان درجه دو (مانند خواهر و برادر) تا چهار روز.
غیبت غیر موجه
غیبت غیر موجه به وضعیتی اشاره دارد که کارمند بدون هماهنگی قبلی و بدون داشتن مجوز از محل کار غایب باشد. این نوع غیبت معمولا به عنوان تخلف اداری شناخته می‌شود و می‌تواند عواقب مختلفی را به دنبال داشته باشد از جمله:
- کسر حقوق و مزایا: حقوق و مزایای فرد به تعداد روزهای غیبت کسر می‌شود.
- اخطار: اخطار شفاهی یا کتبی که ممکن است در پرونده پرسنلی ثبت شود.
- توبیخ: توبیخ کتبی با درج در پرونده پرسنلی.
- تصمیم به قطع همکاری: در صورت استمرار بی‌نظمی و غیبت‌های مکرر، ممکن است تصمیم به قطع همکاری با کارمند گرفته شود.
مدیریت غیبت
برای مدیریت غیبت‌ها و کاهش آنها، سازمان‌ها می‌توانند از ابزارها و سیاست‌های مختلفی استفاده کنند. این ابزارها شامل گزارش‌های هفتگی، صفحات گسترده غیبت و سیاست‌های حضور و غیاب است. همچنین تحلیل داده‌های غیبت می‌تواند به شناسایی الگوها و مشکلات کمک کند و سازمان را قادر سازد که راه‌حل‌های مناسبی برای بهبود وضعیت اتخاذ کند.
جریمه کسر کار و غیبت در قانون
برای تمام پرسنل با غیبت غیر موجه در قانون کار یکسری تنبیهات در نظر گرفته شده است که با تکرار آن تا 4 نوبت برای هر نوبت تنبیه جداگانه در نظر گرفته شده است.
نوبت اول: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطيلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه اخطار كتبي با درج در پرونده .
نوبت دوم: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطيلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه توبيخ كتبي با درج در پرونده .
نوبت سوم: عدم پرداخت مزد و مزایای جنبی مدت غیبت و تعطيلي هفتگي به نسبت روزهاي غيبت بعلاوه توبيخ كتبي با درج در پرونده کمیته تصميمات لازم را تا حد اخراج در مورد کارگر با توجه به ماده ۲۷ قانون کار خواهد گرفت .
نوبت چهارم: پیشنهاد اخراج به مدیریت
نحوه محاسبه کسری کار
محاسبه کسری کار یکی از مسائل مهم در مدیریت منابع انسانی و حقوق و دستمزد است. در زیر مراحل محاسبه کسری کار را توضیح می‌دهم:
تعیین ساعات کاری موظف
- ساعات کاری موظف معمولا بر اساس قوانین کار یا قراردادهای کاری تعیین می‌شود. برای مثال، اگر هفته کاری شامل ۴۴ ساعت باشد، ساعات کاری موظف روزانه برای یک هفته کاری ۵ روزه، ۸ ساعت و ۴۸ دقیقه (۴۴ ساعت تقسیم بر ۵) خواهد بود.
ثبت ساعات کاری انجام شده
- ساعت ورود و خروج کارمندان باید دقیقاً ثبت شود. این اطلاعات می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از سیستم‌های حضور و غیاب الکترونیکی ثبت شود.
محاسبه ساعات کار انجام شده
- جمع ساعات کار انجام شده در طول یک دوره زمانی مشخص (مثلا روزانه، هفتگی یا ماهانه) را محاسبه کنید.
محاسبه کسری کار
- ساعات کاری موظف در طول دوره را از ساعات کاری انجام شده کسر کنید تا میزان کسری کار به دست آید. برای مثال، اگر ساعات کاری موظف روزانه ۸ ساعت باشد و یک کارمند در یک روز ۶ ساعت کار کرده باشد، کسری کار او ۲ ساعت است.
محاسبه جریمه یا کسر حقوق
- بر اساس سیاست‌های شرکت، کسری کار می‌تواند منجر به کسر حقوق یا جریمه شود. این مقدار معمولاً بر اساس نرخ ساعتی حقوق محاسبه می‌شود. برای مثال، اگر نرخ ساعتی حقوق کارمند ۵۰ هزار تومان باشد و کسری کار او ۲ ساعت باشد، ۱۰۰ هزار تومان از حقوق او کسر خواهد شد.
مثال
فرض کنید یک کارمند باید در هفته ۴۴ ساعت کار کند. در یک هفته، او ۳۸ ساعت کار کرده است.
۱- ساعات کاری موظف: ۴۴ ساعت
۲- ساعات کاری انجام شده: ۳۸ ساعت
۳- کسری کار: ۴۴ – ۳۸ = ۶ ساعت
اگر نرخ ساعتی حقوق این کارمند ۵۰ هزار تومان باشد:
۴- کسر حقوق: ۶ ساعت × ۵۰,۰۰۰ تومان = ۳۰۰,۰۰۰ تومان
بنابراین، ۳۰۰,۰۰۰ تومان از حقوق این کارمند به دلیل کسری کار کسر خواهد شد.
این مراحل می‌تواند بر اساس سیاست‌های داخلی شرکت یا قوانین کار محلی تنظیم شود و ممکن است در شرایط مختلف متفاوت باشد.
محاسبه کسر کار ساعتی
محاسبه کسر کار ساعتی به معنی تعیین میزان زمان کاری است که کارمند کمتر از ساعات کاری موظف خود کار کرده است و سپس تعیین مبلغی که باید به عنوان کسر حقوق از حقوق او کم شود. در اینجا روش محاسبه را به صورت گام به گام توضیح می‌دهم:
تعیین ساعات کاری موظف
- ابتدا باید ساعات کاری موظف روزانه یا هفتگی مشخص شود. برای مثال، اگر ساعات کاری موظف روزانه ۸ ساعت باشد، این عدد را به عنوان ساعات کاری موظف در نظر می‌گیریم.
ثبت ساعات کاری انجام شده
- ساعت ورود و خروج کارمند باید دقیقاً ثبت شود. این اطلاعات می‌تواند به صورت دستی یا با استفاده از سیستم‌های حضور و غیاب الکترونیکی ثبت شود.
محاسبه ساعات کار انجام شده
- مجموع ساعات کار انجام شده در طول روز یا هفته را محاسبه کنید.
محاسبه کسری کار
- ساعات کاری موظف را از ساعات کاری انجام شده کسر کنید تا میزان کسری کار به دست آید. اگر ساعات کاری انجام شده بیشتر یا برابر با ساعات کاری موظف باشد، کسری کار صفر خواهد بود.
محاسبه نرخ ساعتی حقوق
- برای محاسبه کسر حقوق، نیاز به نرخ ساعتی حقوق دارید. برای مثال، اگر حقوق ماهانه کارمند ۱۰ میلیون تومان باشد و ساعات کاری ماهانه ۱۷۶ ساعت (۸ ساعت در روز و ۲۲ روز کاری در ماه) باشد، نرخ ساعتی حقوق ۵۶,۸۱۸ تومان خواهد بود.
محاسبه کسر حقوق
- کسری کار را در نرخ ساعتی حقوق ضرب کنید تا مبلغ کسر حقوق به دست آید.
مثال
فرض کنید ساعات کاری موظف روزانه ۸ ساعت است و کارمند در یک روز ۶ ساعت کار کرده است. حقوق ماهانه کارمند ۱۰ میلیون تومان است و ساعات کاری ماهانه ۱۷۶ ساعت است.
۱- ساعات کاری موظف روزانه: ۸ ساعت
۲- ساعات کاری انجام شده: ۶ ساعت
۳- کسری کار: ۸ – ۶ = ۲ ساعت
۴- نرخ ساعتی حقوق: ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان / ۱۷۶ ساعت = ۵۶,۸۱۸ تومان
۵- کسر حقوق: ۲ ساعت × ۵۶,۸۱۸ تومان = ۱۱۳,۶۳۶ تومان
بنابراین، مبلغ ۱۱۳,۶۳۶ تومان از حقوق این کارمند به دلیل ۲ ساعت کسری کار کسر خواهد شد.
جمع‌بندی
کسری کار به معنای کاهش میزان حقوق دریافتی کارگر است و دلایل آن می‌تواند عدم حضور کارگر در ساعات مقرر، تاخیرها و غیبت‌های بدون اعلام مرخصی باشد. این موارد منجر به کاهش ساعات کارکرد و در نتیجه کاهش دریافت حقوق می‌شود. در برخی شرکت‌ها، جریمه‌های جداگانه برای تاخیر و تعجیل تعیین می‌شود و در صورتی که جریمه ریالی باشد، از حقوق کارگر کسر می‌شود. برای محاسبه کسری کار، فرمولی استفاده می‌شود که با تفاوت بین ساعات کارکرد واقعی و ساعات کارکرد مورد انتظار، میزان کسری کار و در نهایت میزان کسر شده از حقوق را محاسبه می‌کند.
