ساعت کاری شناور یا منعطف چیست و چه مزایایی دارد؟

برخی از شرکت‌ها و سازمان‌ها ساعات کاری خود را به نحوی تنظیم می‌کنند تا در ساعاتی غیر از ساعات معمول کاری و یا روزهای تعطیل نیز امکان فعالیت کاری وجود داشته باشد. همچنین برخی دیگر از سازمان‌ها برای کارکنان خود امکانی را فراهم می‌آورند تا چنانچه در ساعت مقرر نتوانند در سر کار خود حاضر شوند، امکان فعالیت در ساعاتی دیگر را داشته باشند. عموما این ساعات کاری به ساعت کاری منعطف یا شناور شناخته می‌شوند. در این مقاله به تعریف ساعت کار شناور، انواع ساعت کاری شناور و قوانین و مقررات آن پرداخته‌ایم:

ساعت کاری شناور چیست؟

ساعت کاری شناور یا منعطف(flexible hours) به برنامه کاری گفته می‌شود که در آن کارکنان می‌توانند ساعات کاری خود را به دلخواه و بر اساس نیازهای خود تنظیم کنند. در این نوع برنامه کاری، کارکنان معمولا حداقل تعداد ساعات کاری را در یک دوره زمانی مشخص انجام دهند، اما می‌توانند این ساعات را در طول روز یا هفته به دلخواه خود توزیع کنند. ساعت کاری منعطف مزایای زیادی برای کارکنان و کارفرمایان دارد. برای کارکنان، این نوع برنامه کاری می‌تواند کمک کند تا تعادل بهتری بین کار و زندگی ایجاد کنند. برای کارفرمایان، این نوع برنامه کاری می‌تواند به بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها کمک کند.

قانون و بخشنامه ساعت کاری شناور

در خصوص ساعت کار منعطف، با توجه به مطرح شدن آن در سال‌های اخیر قانون لازم الاجرایی وجود نداشت. در آخرین مورد اما، هیئت وزیران در جلسه یکم آبان ۱۴۰۱، به پیشنهاد استانداری تهران، دستگاه‌های اجرایی مستقر در تهران را مکلف کرد تا پایان آبان ماه همان سال، نسبت به اجرای طرح شناورسازی ساعت آغاز فعالیت خود از ساعت ۷ الی ۹ صبح به مدت ۲ ساعت اقدام نمایند. با توجه به این قرارداد میزان کار کارمندان طبق ضوابط و مقررات مندرج در قانون مدیریت خدمات کشوری سقف ۴۴ ساعت در هفته است.

انواع ساعت کاری منعطف و شناور

بخش قابل توجهی از کارکنان تمایل به شناور شدن ساعت کار خود دارند. ساعت کاری منعطف را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد:

ساعت کاری شناور با حداقل ساعت کاری مشخص

در این نوع برنامه کاری، کارکنان باید حداقل تعداد ساعات کاری را در یک دوره زمانی مشخص انجام دهند، اما می‌توانند این ساعات را در طول روز یا هفته به دلخواه خود توزیع کنند. برای مثال، یک کارمند ممکن است مجبور باشد ۴۰ ساعت در هفته کار کند، اما می‌تواند این ساعات را در طول ۵ روز کاری یا ۴ روز کاری با ساعات کاری طولانی‌تر توزیع کند.

ساعت کاری شناور بدون حداقل ساعت کاری مشخص

در این نوع برنامه کاری، کارکنان نیازی به کار در تعداد ساعت کاری مشخصی ندارند. آنها می‌توانند ساعات کاری خود را بر اساس نیازها و تمایلات خود تنظیم کنند. برای مثال، یک کارمند ممکن است تصمیم بگیرد که فقط در ساعات خاصی از روز یا هفته کار کند.

کدام مشاغل ساعت کاری شناوری دارند؟

تا بدینجا به سوال شناورسازی ساعت کاری یعنی چه؟ جواب دادیم و انواع آن را معرفی کردیم اما سوال دیگر در این خصوص این است که کدام کسب و کارها می‌توانند از شناور شدن ساعت کار استفاده کنند؟ باید گفت ساعت کاری شناور می‌تواند در مشاغل مختلف ارائه شود. برخی از مشاغلی که معمولا ساعت کاری شناور دارند عبارتند از:

مشاغل فناوری

بسیاری از مشاغل فناوری، مانند توسعه نرم‌افزار، طراحی وب و بازاریابی دیجیتال، به ساعت کاری شناور نیاز دارند تا کارکنان بتوانند با مشتریان و شرکای جهانی خود همکاری کنند.

مشاغل خدماتی

برخی از مشاغل خدماتی، مانند مشاوره و امور مالی، به ساعت کاری شناور نیاز دارند تا کارکنان بتوانند با مشتریان خود در ساعاتی که برای آنها مناسب است ملاقات کنند.

مشاغل خلاقانه

برخی از مشاغل خلاقانه، مانند نویسندگی، طراحی و موسیقی، به ساعت کاری شناور نیاز دارند تا کارکنان بتوانند در زمان‌هایی که بیشترین خلاقیت را دارند کار کنند.

مشاغل دورکاری

مشاغل دورکاری معمولا به ساعت کاری شناور نیاز دارند تا کارکنان بتوانند ساعات کاری خود را با نیازهای خود هماهنگ کنند.

چه افرادی می‌توانند ساعت شناور کاری داشته باشند؟

به طور کلی، شرایط شغلی هر فردی که ایجاب می‌کند تا فعالیت خود را در ساعات کاری شناور انجام دهد، می‌تواند از این نوع برنامه کاری بهره‌مند شود. برخی از افرادی که معمولاً ساعت کاری شناور دارند عبارتند از:

کارمندان باتجربه

کارکنان باتجربه معمولاً مهارت و تجربه کافی برای انجام وظایف خود در ساعات کاری شناور را دارند.

کارمندان با مسئولیت‌پذیری بالا

کارکنان با مسئولیت‌پذیری بالا معمولاً می‌توانند وظایف خود را در زمان تعیین‌شده انجام دهند، حتی اگر ساعات کاری آنها متفاوت باشد.

کارمندان با مهارت‌های مدیریت زمان

کارکنان با مهارت‌های مدیریت زمان می‌توانند وظایف خود را به طور موثر در موقعیت شناور شدن ساعت کار انجام دهند. در نهایت، اینکه چه افرادی می‌توانند ساعت کاری شناور داشته باشند به تصمیم کارفرما بستگی دارد. کارفرمایان ممکن است عوامل مختلفی را در نظر بگیرند، از جمله:

• نوع کار: برخی از مشاغل ممکن است به برنامه‌های کاری انعطاف‌پذیرتر نیاز داشته باشند تا سایر مشاغل.
• نیازهای شغلی: برخی از مشاغل ممکن است نیاز به ساعات کاری مشخص داشته باشند.
• نیازهای کارکنان: برخی از کارکنان ممکن است به ساعت کاری شناور نیاز داشته باشند تا با نیازهای خود هماهنگ شوند.

مزایای ساعت کاری منعطف

همانطور که در ابتدا ذکر شد ساعت کاری منعطف و شناور، مزایایی برای کارفرما و کارکنان به صورت جداگانه دارد.  

مزایای ساعت کاری منعطف برای کارکنان 

• تعادل بهتر بین کار و زندگی

ساعت کاری منعطف می‌تواند به کارکنان کمک کند تا تعادل بهتری بین کار و زندگی خود ایجاد کنند. آنها می‌توانند ساعات کاری خود را با سایر تعهدات خود، مانند مراقبت از کودکان یا تحصیل، هماهنگ کنند.

• افزایش بهره‌وری

ساعت کاری منعطف می‌تواند به بهبود بهره‌وری کارکنان کمک کند. کارکنانی که می‌توانند ساعات کاری خود را بر اساس نیازهای خود تنظیم کنند، معمولاً انگیزه و رضایت شغلی بیشتری دارند.

• کاهش استرس

ساعت کاری منعطف می‌تواند به کاهش استرس کاری کمک کند. کارکنانی که می‌توانند ساعات کاری خود را بر اساس نیازهای خود تنظیم کنند، معمولاً احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود دارند.

مزایای ساعت کاری منعطف برای کارفرما

• جذب و حفظ استعدادهای برتر

ساعت کاری منعطف می‌تواند به کارفرمایان کمک کند تا استعدادهای برتر را جذب و حفظ کنند. کارکنان به دنبال کارفرمایانی هستند که به آنها اجازه می‌دهند ساعات کاری خود را بر اساس نیازهای خود تنظیم کنند.

• افزایش رضایت شغلی کارکنان

ساعت کاری منعطف می‌تواند به افزایش رضایت شغلی کارکنان کمک کند. کارکنانی که از کار خود رضایت بیشتری دارند، معمولاً انگیزه و بهره‌وری بیشتری دارند.

• کاهش هزینه‌ها

ساعت کاری منعطف می‌تواند به کاهش هزینه‌های کارفرمایان کمک کند. به عنوان مثال، کارفرمایان ممکن است مجبور باشند فضای کمتری برای دفتر کار اختصاص دهند یا هزینه‌های حمل و نقل کارکنان را کاهش دهند.

مشکلات ساعت کاری شناور

ساعت کاری منعطف با تمام مزایایی که دارد، خالی از اشکال هم نیست. این سبک کاری مشکلاتی دارد که هم کارفرما و هم کارمند باید آن را مورد توجه قرار دهند:

مشکل در هماهنگی جلسات و پروژه‌ها

ساعت کاری شناور می‌تواند چالش‌هایی را در هماهنگی جلسات و پروژه‌ها ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است دشوار باشد که تمام اعضای یک تیم در یک زمان مشخص در دسترس باشند.

مشکل در اندازه‌گیری عملکرد کارکنان

ساعت کاری شناور می‌تواند مشکل در اندازه‌گیری عملکرد کارکنان ایجاد کند. به عنوان مثال، ممکن است دشوار باشد که عملکرد کارکنان را بر اساس ساعات کاری آنها ارزیابی کرد.

تداخل با زندگی شخصی کارکنان

ساعت کاری شناور می‌تواند با زندگی شخصی کارکنان تداخل داشته باشد. به عنوان مثال، کارکنان ممکن است مجبور شوند در ساعاتی که برای آنها مناسب نیست کار کنند.

ساعت کاری مشخص بهتر است یا شناور و منعطف؟

شناور شدن ساعت کار و یا ساعت مشخص برای انجام کار، هر کدام مزایا و معایبی دارند. در خصوص ساعات کاری منعطف پیشتر به صورت کامل توضیح دادیم. در مجموع و در  پاسخ به این سوال باید به عوامل مختلف را مدنظر قرار داد:

نوع کار

برخی از مشاغل ممکن است نیاز به ساعات کاری مشخص داشته باشند، درحالی که برخی دیگر ممکن است به برنامه‌های کاری انعطاف‌پذیرتر نیاز داشته باشند.

نیازهای کارکنان

برخی از کارکنان ممکن است به ساعت کاری مشخص نیاز داشته باشند تا بتوانند وظایف خود را به طور موثر انجام دهند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به ساعت کاری شناور نیاز داشته باشند تا با نیازهای خود هماهنگ شوند.

مزایای ترجیحی

برخی از افراد ممکن است مزایای ساعت کاری مشخص را ترجیح دهند، درحالی که برخی دیگر ممکن است مزایای ساعت کاری شناور را ترجیح دهند.

جمع‌بندی

شناور شدن ساعت کاری در چند سال اخیر مورد توجه کارمندان و کارفرمایان زیادی قرار گرفته و شرکت‌های زیادی آن را اجرا می‌کنند. ساعت کاری شناور مزایا و معایبی دارد که به تفصیل آنها را شرح دادیم. همچنین انواع ساعت کاری منعطف و مشاغلی که با این برنامه کاری سازگار هستند را در این نوشته آوردیم. انتخاب بین ساعت کاری مشخص و یا ساعت کاری شناور در یک مجموعه کاری، به طور حتم با کارفرما و کارمندان خواهد بود. بی‌شک هرکدام از این برنامه‌های کاری باید موجب بالا رفتن بازدهی و بهره‌وری شرکت شود.