مدل کار ترکیبی یا هیبریدی چیست و تاثیر Hybrid Work بر بهره‌وری کارمندان

مدل کار ترکیبی یا هیبریدی در بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های بین‌المللی به خصوص بعد از دوران کرونا بسیار رواج پیدا کرد. این مدل کاری به انعطاف‌پذیری و پرسنل محور بودن آن معروف است و بعد از دوران همه‌گیری هم محبوبیت خود را در مجموعه‌های کاری حفظ کرده است. در این مقاله به مزایا و معایب مدل‌های کاری هیبریدی می‌پردازیم و انواع آن را معرفی می‌کنیم.

منظور از مدل کاری hybrid چیست؟

مدل کاری هیبرید (Hybrid Work Model) یا مدل کار ترکیبی به تلفیقی از روش‌های مختلف کار کردن اشاره دارد که به کارکنان اجازه می‌دهد تا به صورت انعطاف‌پذیر بین کار در محل کار (دفتر) و کار از راه دور (خانه یا مکان‌های دیگر) جابه‌جا شوند. این مدل به دلیل تغییرات و نیازهای جدید ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ بسیار مورد توجه قرار گرفت و به یکی از محبوب‌ترین روش‌های کاری در بسیاری از سازمان‌ها تبدیل شد. در مدل کاری هیبرید، ممکن است برخی از کارکنان تمام وقت در دفتر حضور داشته باشند، برخی تمام وقت از راه دور کار کنند، و برخی نیز به صورت ترکیبی و متناوب بین این دو حالت کار کنند. 

با این حال، این مدل نیز چالش‌هایی دارد که باید مدیریت شوند، مانند نیاز به زیرساخت‌های تکنولوژیکی مناسب، حفظ ارتباطات و هماهنگی تیم‌ها و ایجاد فرهنگی که هم کارکنان حضوری و هم کارکنان از راه دور را به خوبی شامل شود.

فرهنگ کار ترکیبی چیست؟

فرهنگ کار ترکیبی (Hybrid Work Culture) مجموعه از ارزش‌ها، رفتارها، معمولات و سبک‌های کاری است که در محیطی هیبریدی یعنی در محیطی که کار از محل حضوری و از راه دور ترکیب شده است، شکل می‌گیرد. این فرهنگ، رویکردها و رفتارهایی که کارکنان و مدیران در این محیط نسبت به کار و همکاران خود نشان می‌دهند، را توصیف می‌کند.

مزایای کار هیبریدی

کار هیبریدی، که ترکیبی از کار در محل و کار از راه دور یا دورکاری است، مزایای متعددی دارد از جمله:

انعطاف‌پذیری بیشتر: کار هیبریدی به کارمندان اجازه می‌دهد تا زمان و مکان کار خود را انتخاب کنند، که این انعطاف در تعادل بین کار و زندگی شخصی بسیار کمک‌کننده است.

کاهش هزینه‌ها: این مدل کاری به شرکت‌ها کمک می‌کند تا هزینه‌های مرتبط با اجاره فضاهای اداری، امنیت، تأمین نیروی کار و سایر هزینه‌های مرتبط با فعالیت در دفتر را کاهش دهند.

افزایش بهره‌وری: بسیاری از کارمندان از این مدل برای افزایش تمرکز و کارایی خود استفاده می‌کنند، زیرا می‌توانند در محیطی کاملاً مطمئن و آرام کار کنند.

جذب استعدادهای بین‌المللی: امکان انجام کار از راه دور به شرکت‌ها کمک می‌کند تا استعدادهایی از نقاط مختلف جهان را جذب و حفظ کنند، بدون اینکه نیاز به محدودیت جغرافیایی داشته باشند.

کاهش هزینه‌ها و ترافیک: این مدل کاری با کاهش تعداد روزهای حضوری در دفتر، هزینه‌های مرتبط با سفر و ترافیک را کاهش می‌دهد، که این موضوع نیز می‌تواند به رضایت کارمندان کمک کند.

معایب مدل کار ترکیبی

مدل کار ترکیبی بر اساس آنچه که ذکر شد، علی‌رغم داشتن مزایای متعدد با چالش‌ها و معایبی نیز روبه‌روست. در اینجا چند معایبی که ممکن است در این مدل کاری وجود داشته باشد را ذکر می‌کنیم:

کاهش تعامل و ارتباطات

با کاهش حضور فیزیکی در محل کار، ارتباطات و همبستگی بین اعضای تیم ممکن است کاهش یابد. این می‌تواند به مشکلات در انتقال اطلاعات و هماهنگی بین اعضای تیم منجر شود.

مشکلات فنی و فناوری

استفاده از فناوری برای ارتباط و هماهنگی در کار از راه دور ممکن است با مشکلات فنی مواجه شود، مانند اختلال در اتصال اینترنت یا مشکلات نرم‌افزاری.

افزایش استرس و ایزوله شدن

برخی کارمندان ممکن است احساس استرس و ایزوله شدن کنند زیرا از ارتباط حضوری با همکاران و ارائه پشتیبانی در محل کار محروم می‌شوند.

چالش مدیریت عملکرد

برای مدیران ممکن است مدیریت عملکرد کارمندان از راه دور چالش‌ برانگیز باشد. بررسی و ارزیابی عملکرد و پیشرفت کارمندان به صورت مستمر و دقیق ممکن است مشکلاتی را به دنبال داشته باشد.

عدم تعادل بین کار و زندگی شخصی

 برخی از کارمندان ممکن است دچار مشکلات در تعادل بین کار و زندگی شخصی شوند، زیرا امکان دارد در محیط خانه کمتر تمرکز کنند یا برعکس، زمان بیشتری را برای کار صرف کنند.

انواع مدل‌های کار هیبریدی

مدل‌های کار هیبریدی ممکن است بسته به نیازها و شرایط مختلف سازمان‌ها و صنایع مختلف، متفاوت باشند. اما در کل، می‌توان مدل‌های زیر را در نظر گرفت:

روز‌های ثابت در دفتر و روز‌های از راه دور

در این مدل، کارمندان برای تعدادی از روزهای هفته در دفتر حضور دارند و برای روز‌های دیگر از راه دور کار می‌کنند. این مدل می‌تواند انعطاف‌پذیری را فراهم کند و به کارمندان اجازه می‌دهد تا هم در محیط حضوری با همکاران خود تعامل داشته باشند و هم از مزایای کار از راه دور بهره‌مند شوند.

زمان‌بندی انعطاف‌پذیر

در این مدل که به آن ساعت کاری شناور نیز می گویند، کارمندان بر اساس نیازهای خود و شرایط مختلف، زمان کاری خود را تنظیم می‌کنند. این مدل به کارمندان اجازه می‌دهد تا در زمان‌هایی که برایشان مناسب است، در دفتر حضور داشته باشند و در زمان‌های دیگر از راه دور کار کنند.

تیم‌های محلی و بین‌مکانی

در این مدل، تیم‌های محلی در دفتر حضور دارند و به صورت محلی کار می‌کنند، در حالی که اعضای دیگر تیم که از مکان‌های دیگر هستند، از راه دور کار می‌کنند. این مدل اجازه می‌دهد تا ارتباطات حضوری حفظ شود و همچنین از استعدادهایی که در مناطق مختلف هستند، بهره‌برداری شود.

مکان‌های کاری انعطاف‌پذیر

در این مدل، شرکت‌ها از مکان‌های کاری انعطاف‌پذیری مانند فضاهای کاری اشتراکی یا مراکز کاری انعطاف‌پذیر برای تیم‌های خود استفاده می‌کنند. کارمندان می‌توانند از این مکان‌ها برای همکاری و تعامل با همکاران خود استفاده کنند، در حالی که بخشی از زمان خود را به کار از راه دور اختصاص می‌دهند.

هر یک از این مدل‌ها می‌تواند به نیازها و شرایط مختلف سازمان‌ها و کارکنان پاسخ دهد، و می‌تواند باعث افزایش انعطاف‌پذیری، رضایت شغلی کارمندان و بهره‌وری سازمانی شود.

مهارت‌های مورد نیاز مدیران برای محیط کار ترکیبی

مدیران در محیط کار هیبریدی نیازمند مجموعه‌ای از مهارت‌ها هستند که به آنها کمک می‌کند تا تیم‌هایشان را به خوبی مدیریت کنند و بهره‌وری را افزایش دهند. همچنین، مدیران باید توانایی استفاده از فناوری‌های مختلف برای مدیریت کار از راه دور و هماهنگی با تیم‌های مختلف را نیز داشته باشند. این مهارت‌ها به آنها کمک می‌کند تا بهترین عملکرد را در محیط کار ترکیبی داشته باشند. برخی از این مهارت‌ها عبارتند از:

مهارت مدیریت زمان: مدیران باید توانایی مدیریت زمان خود و همچنین کارمندان را داشته باشند تا بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی برای انجام وظایف در محیط کار ترکیبی داشته باشند.

مهارت ارتباطی مجازی: ارتباطات مجازی بین اعضای تیم در محیط کار ترکیبی بسیار مهم است، بنابراین مدیران باید توانایی برقراری ارتباط موثر و اثربخش از راه دور را داشته باشند.

مهارت مدیریت عملکرد: مدیران باید بتوانند عملکرد کارمندان را ارزیابی کرده و آنها را به بهبود عملکرد و کارآیی تشویق کنند، حتی در محیط کار ترکیبی.

مهارت حل مسئله و تصمیم‌گیری: در محیط کار ترکیبی، ممکن است مدیران با مسائل و چالش‌های مختلف مواجه شوند، بنابراین باید توانایی حل مسائل و تصمیم‌گیری در شرایط مختلف را داشته باشند.

مهارت انگیزش و رهبری: مدیران باید بتوانند تیم‌هایشان را انگیزه‌بخش کنند و به آنها رهبری مناسب ارائه دهند، حتی در محیط کار ترکیبی که ارتباطات حضوری کمتری وجود دارد.

مهارت مدیریت تغییر: با توجه به تغییراتی که در محیط کار ترکیبی رخ می‌دهد، مدیران باید توانایی مدیریت تغییرات را داشته باشند و بتوانند تیم‌هایشان را در مسیر تغییرها همراهی کنند.

مهارت توسعه فرهنگ سازمانی: مدیران باید بتوانند فرهنگ سازمانی و کاری مناسبی را در محیط کار ترکیبی ترویج دهند و اعضای تیم را در فرآیند تغییر و تطبیق با محیط جدید همراهی کنند.

جمع‌بندی

مدل کاری ترکیبی امروز در بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌ها در داخل جا افتاده و مدیران از مزایای آن بهره‌ می‌برند. مدل کاری هیبریدی نیازمند داشتن زیرساخت‌های ارتباطی قوی است. همچنین مدیران واحد در سازمان هم باید مجهز به آموزش‌های لازم برای پیاده‌سازی بهینه آن باشند. روی‌هم رفته مزایای این مدل کاری -در صورت فراهم بودن شرایط- به معایب آن می‌چربد و باعث بالا رفتن بهره‌وری کارمندان خواهد شد.