مهمترین اهداف و وظایف منابع انسانی شامل چه مواردی است؟

مسئولیت‌ها و وظایف مدیریت منابع انسانی در یک سازمان گسترده هستند. این واحد همانطور که پیشتر ذکر شده بود، قلب تپنده یک شرکت یا سازمان است و می‌تواند به عنوان بازوی کمکی برای مدیریت یا کارفرما عمل کند. چالش‌های منابع انسانی البته کم نیستند. این واحد به طور کلی به جذب، توسعه و نگهداری نیروهای کار در سازمان می‌پردازد. در این مقاله به وظایف منابع انسانی و مدیریت آن پرداخته و مسئولیت‌ها و مهارت‌های منابع انسانی را مورد بررسی قرار داده‌ایم:

اهداف واحد منابع انسانی چیست؟

اهداف و وظایف واحد منابع انسانی شامل موارد زیر است که به بررسی هر یک از آنها می‌پردازیم:

تامین نیروی انسانی برای سازمان

واحد منابع انسانی باید اطمینان حاصل کند که سازمان همیشه نیروی انسانی مورد نیاز خود را برای دستیابی به اهداف خود داشته باشد. این امر از طریق فرآیندهای برنامه‌ریزی منابع انسانی، جذب و استخدام، آموزش و توسعه و حفظ کارکنان انجام می‌شود.

برنامه‌ریزی به منظور توسعه

برنامه‌ریزی منابع انسانی فرایندی است که در آن نیازهای نیروی انسانی سازمان در آینده پیش‌بینی می‌شود. این امر شامل پیش‌بینی نیاز به کارکنان جدید، ارزیابی مهارت‌های کارکنان فعلی و برنامه‌ریزی برای آموزش و توسعه آن‌ها می‌شود.

اتخاذ تصمیمات لازم برای جذب نیرو

جذب و استخدام فرایندی است که در آن کارکنان جدید برای سازمان استخدام می‌شوند. این فرآیند شامل انتشار آگهی‌های استخدام، مصاحبه با متقاضیان، انتخاب افراد مناسب و انجام تحقیقات پیش از استخدام می‌شود.

آموزش و بهبود مهارت کارکنان

آموزش و توسعه فرایندی است که در آن کارکنان فعلی برای بهبود مهارت‌ها و دانش خود آموزش می‌بینند. این فرآیند شامل ارائه دوره‌های آموزشی، برنامه‌های توسعه فردی و حمایت از کارکنان در یادگیری مهارت‌های جدید می‌شود.

حفظ کارکنان مستعد و کاری

حفظ کارکنان فرآیندی است که در آن از کارکنان فعلی برای ماندن در سازمان حمایت می‌شود. این فرآیند شامل ارائه پاداش و مزایای رقابتی، ایجاد فرهنگ سازمانی مثبت و حمایت از کارکنان در شرایط دشوار می‌شود.

ارزیابی عملکرد

در این مورد، عملکرد کارکنان در طول زمان ارزیابی می‌شود. این فرایند به کارکنان کمک می‌کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کنند و برای بهبود عملکرد خود اقدام کنند.

تامین پاداش و مزایا

پاداش و مزایا فرآیندی است که در آن به کارکنان برای کار خود پاداش داده می‌شود. این فرآیند به کارکنان انگیزه می‌دهد تا به بهترین شکل ممکن کار کنند.

ایجاد محیط کاری سالم و حمایتی

واحد منابع انسانی باید محیط کاری سالم و حمایتی برای کارکنان ایجاد کند. این امر از طریق فرآیندهای رفاه کارکنان و مدیریت روابط کار انجام می‌شود.

کارشناس منابع انسانی کیست؟

کارشناس منابع انسانی (HR) فردی است که در زمینه مدیریت منابع انسانی آموزش دیده و دارای تجربه است. این افراد مسئول اجرای فرآیندهای منابع انسانی در سازمان هستند. کارشناس منابع انسانی می‌تواند در سازمان‌های مختلف از جمله شرکت‌های خصوصی، شرکت‌های دولتی، سازمان‌های غیرانتفاعی و نهادهای دولتی مشغول به کار شود.

مهارت‌های مورد نیاز منابع انسانی

برای موفقیت در حوزه منابع انسانی، داشتن مجموعه‌ای از مهارت‌های متنوع ضروری است. این مهارت‌ها به مدیریت بهتر کارکنان، افزایش بهره‌وری سازمان و بهبود روابط کاری کمک می‌کنند. در ادامه به برخی از مهارت‌های کلیدی مورد نیاز برای حرفه‌ای‌های منابع انسانی اشاره می‌شود:

مهارت‌های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط موثر با کارکنان، مدیران و سایر ذینفعان یکی از مهارت‌های اساسی در منابع انسانی است. این مهارت شامل توانایی گوش دادن فعال، ارائه بازخورد سازنده، و برگزاری جلسات موثر می‌شود.

مدیریت تعارض: مدیریت تعارضات و  حل اختلافات بین کارکنان به شکل سازنده و عادلانه از مهارت‌های حیاتی در منابع انسانی است. این مهارت به حفظ همبستگی و افزایش رضایت کارکنان کمک می‌کند.

تحلیل داده‌ها: توانایی جمع‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌های مربوط به منابع انسانی برای بهبود تصمیم‌گیری‌ها و استراتژی‌های سازمانی ضروری است. این مهارت به شناسایی روندها، مشکلات و فرصت‌ها کمک می‌کند.

مهارت‌های بین‌فردی: داشتن مهارت‌های بین‌فردی قوی برای برقراری روابط مثبت با کارکنان و ایجاد محیط کاری حمایتی و انگیزشی اهمیت دارد. این مهارت‌ها شامل همدلی، درک نیازهای کارکنان و ایجاد اعتماد می‌شود.

دانش حقوقی: آشنایی با قوانین و مقررات کار، حقوق کارکنان و مسائل حقوقی مرتبط با منابع انسانی برای جلوگیری از مشکلات قانونی و حفظ حقوق کارکنان ضروری است.

مدیریت زمان: توانایی مدیریت موثر زمان و اولویت‌بندی وظایف برای انجام به موقع و کارآمد امور منابع انسانی بسیار مهم است. این مهارت به بهبود بهره‌وری و کاهش استرس کمک می‌کند.

فناوری اطلاعات: آشنایی با نرم‌افزارها و ابزارهای مدیریت منابع انسانی برای بهبود کارایی و دقت در انجام وظایف منابع انسانی ضروری است. این مهارت شامل استفاده از سیستم‌های مدیریت اطلاعات منابع انسانی (HRIS) و سایر ابزارهای مرتبط می‌شود.

آموزش و توسعه: توانایی شناسایی نیازهای آموزشی کارکنان، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی و ارزیابی اثربخشی آن‌ها برای توسعه حرفه‌ای و مهارتی کارکنان از اهمیت بالایی برخوردار است.

رهبری: توانایی هدایت و انگیزش تیم‌های کاری، ارائه بازخورد سازنده و ایجاد محیط کاری مثبت از جمله مهارت‌های رهبری مورد نیاز در منابع انسانی است. این مهارت‌ها به افزایش کارایی و رضایت کارکنان کمک می‌کند.

رویکردهای منابع انسانی

رویکردهای منابع انسانی، دیدگاه‌ها و نگرش‌هایی هستند که در مدیریت منابع انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این رویکردها بر اساس عوامل مختلفی مانند ارزش‌های سازمان، فرهنگ سازمانی و محیط رقابتی شکل می‌گیرند. دو رویکرد اصلی در مدیریت منابع انسانی وجود دارد: رویکرد سخت و رویکرد نرم.

رویکرد سخت

در رویکرد سخت، کارکنان به عنوان منابعی در نظر گرفته می‌شوند که باید به طور کارآمد و اثربخش مدیریت شوند. این رویکرد بر روی فرآیندها و سیستم‌ها تمرکز دارد و کارکنان را به عنوان عوامل تولید می‌بیند. در رویکرد سخت، مدیریت منابع انسانی بر موارد زیر تمرکز دارد:

• جذب و استخدام کارکنان واجد شرایط
• آموزش و توسعه کارکنان برای بهبود عملکرد آنها
• ارائه پاداش و مزایای رقابتی برای انگیزه دادن به کارکنان

رویکرد نرم

در رویکرد نرم، کارکنان به عنوان سرمایه‌های انسانی در نظر گرفته می‌شوند که باید پرورش و توسعه داده شوند. این رویکرد بر روی افراد و روابط تمرکز دارد و کارکنان را به عنوان دارایی‌های سازمان می‌بیند. در رویکرد نرم، مدیریت منابع انسانی بر موارد زیر تمرکز دارد:

• ایجاد یک محیط کاری سالم و حمایتی
• مشارکت کارکنان در تصمیم‌گیری
• ارائه فرصت‌های رشد و توسعه به کارکنان

رویکردهای دیگر

علاوه بر رویکردهای سخت و نرم، رویکردهای دیگری نیز در مدیریت منابع انسانی وجود دارد. برخی از این رویکردها عبارتند از:

• رویکرد سیستمی: این رویکرد بر روی تعامل بین اجزای مختلف سیستم منابع انسانی تمرکز دارد.
• رویکرد استراتژیک: این رویکرد بر روی ارتباط بین مدیریت منابع انسانی و استراتژی سازمان تمرکز دارد.
• رویکرد جهانی: این رویکرد بر روی نیازهای کارکنان در سراسر جهان تمرکز دارد.

شرح وظایف مدیریت منابع انسانی

مدیریت منابع انسانی (HR) شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و وظایف است که به مدیران واحد سپرده می‌شود. مدیریت منابع انسانی به توسعه، مدیریت و حفظ منابع انسانی در سازمان می‌پردازد تا اهداف استراتژیک سازمان را دست‌یابی کند. این فهرست تنها یک مرجع است و وظایف مدیریت منابع انسانی ممکن است در سازمان‌ها متفاوت باشد. در زیر شرحی از برخی از وظایف منابع انسانی و مدیریت آن آورده شده است:

برنامه‌ریزی منابع انسانی

شامل تعیین نیازهای شغلی و نیروی انسانی در سازمان، تحلیل و بررسی شغل‌ها، پیش‌بینی نیازهای انسانی آینده، و برنامه‌ریزی منابع انسانی برای پاسخگویی به این نیازها می‌شود.

استخدام و جذب نیروی کار

شامل برنامه‌ریزی و اجرای فرآیند استخدام، تعیین استراتژی‌های جذب و جلب نیروی کار، تبلیغ شغل، ارزیابی رزومه و مصاحبه با متقاضیان شغل، انتخاب و استخدام کارکنان جدید است.

آموزش و توسعه

شامل تعیین نیازهای آموزشی کارکنان، طراحی و اجرای برنامه‌های آموزشی و توسعه کارکنان، ارزیابی اثربخشی آموزش، توسعه مهارت‌های کارکنان برای بهبود عملکرد آن‌ها در شغل است.

مدیریت عملکرد

شامل تعیین استانداردهای عملکرد، ارزیابی عملکرد کارکنان، ارائه بازخورد به کارکنان و برنامه‌ریزی توسعه شغلی برای بهبود عملکرد آن‌ها است.

مدیریت پاداش و حقوق

شامل تعیین سیستم‌ها و فرآیندهای پاداش و حقوق، محاسبه و پرداخت حقوق و دستمزد و پاداش‌ها، مدیریت بیمه‌ها و مزایا، مدیریت سیستم‌های بازنشستگی و مراقبت‌های بهداشتی است.

مدیریت رفاه و کارکنان

شامل ارائه مزایا و فرصت‌های رفاهی برای کارکنان، مدیریت تعطیلات و مرخصی، رسیدگی به مشکلات کارکنان و ارائه خدمات مشاوره رفاهی به کارکنان است.

مدیریت روابط کاری

شامل اجرای قوانین کار، مدیریت روابط با انجمن‌های کارگری، رسیدگی به شکایات کارکنان، ایجاد روابط کاری سالم و حل اختلافات کاری است.

مدیریت تغییر

شامل برنامه‌ریزی و اجرای تغییرات سازمانی، ارزیابی تأثیر تغییرات بر منابع انسانی، ارائه آموزش و پشتیبانی به کارکنان برای سازگاری با تغییرات است.

مدیریت ارتباطات سازمانی

شامل برقراری ارتباطات داخلی و خارجی، مدیریت ارتباط با رسانه‌ها، ارائه اطلاعات مربوط به سیاست‌ها و فرآیندهای منابع انسانی به کارکنان و سایر اعضای سازمان است.

مدیریت انگیزش کارکنان

شامل شناسایی عوامل انگیزشی کارکنان، اجرای برنامه‌ها و فعالیت‌های انگیزشی، ارائه فرصت‌های پیشرفت و رشد حرفه‌ای به کارکنان است.

جمع‌بندی

مهمترین اهداف و وظایف منابع انسانی به طور خلاصه عبارتند از:

• تامین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان
• بهبود عملکرد کارکنان
• ایجاد یک محیط کاری سالم و حمایتی

این اهداف و وظایف از طریق فرآیندهای زیر انجام می‌شوند:

• برنامه‌ریزی منابع انسانی
• جذب و استخدام
• آموزش و توسعه
• ارزیابی عملکرد
• پاداش و مزایا
• رفاه کارکنان
• مدیریت روابط کار